现代 CSS 技术:从容器查询到自定义属性的实战应用

现代 CSS 技术:从容器查询到自定义属性的实战应用

引言

CSS 在过去几年里经历了巨大的变革。从 Flexbox 到 Grid,从自定义属性到容器查询,现代 CSS 提供了前所未有的能力。本文将深入探讨这些新特性,并展示如何在实际项目中应用它们。

容器查询(Container Queries)

容器查询是 CSS 的游戏规则改变者,它允许我们基于父容器的大小而不是视口大小来应用样式。

基础用法

/* 定义容器 */
.card-container {
  container-type: inline-size;
  container-name: card;
}

/* 基于容器大小应用样式 */
@container card (min-width: 400px) {
  .card {
    display: grid;
    grid-template-columns: 150px 1fr;
    gap: 1rem;
  }
  
  .card-image {
    display: block;
  }
}

@container card (max-width: 399px) {
  .card {
    display: flex;
    flex-direction: column;
  }
  
  .card-image {
    display: none;
  }
}

高级应用:响应式组件

/* 创建真正的响应式组件 */
.article {
  container-type: inline-size;
}

.article-header {
  display: grid;
  gap: 1rem;
}

/* 小容器:垂直布局 */
@container (max-width: 500px) {
  .article-header {
    grid-template-columns: 1fr;
  }
  
  .article-title {
    font-size: 1.5rem;
  }
  
  .article-meta {
    font-size: 0.875rem;
  }
}

/* 中等容器:两列布局 */
@container (min-width: 501px) and (max-width: 800px) {
  .article-header {
    grid-template-columns: 2fr 1fr;
  }
  
  .article-title {
    font-size: 2rem;
  }
}

/* 大容器:三列布局 */
@container (min-width: 801px) {
  .article-header {
    grid-template-columns: 3fr 1fr 1fr;
  }
  
  .article-title {
    font-size: 2.5rem;
  }
}

CSS Grid 高级技巧

1. 自动响应式网格

/* 无需媒体查询的响应式网格 */
.grid-container {
  display: grid;
  grid-template-columns: repeat(auto-fit, minmax(300px, 1fr));
  gap: 2rem;
}

/* RAM (Repeat, Auto, Minmax) 模式 */
.card-grid {
  display: grid;
  grid-template-columns: repeat(auto-fill, minmax(min(100%, 350px), 1fr));
  gap: clamp(1rem, 2vw, 2rem);
}

/* 复杂的网格布局 */
.magazine-layout {
  display: grid;
  grid-template-columns: repeat(12, 1fr);
  grid-auto-rows: minmax(100px, auto);
  gap: 1rem;
}

.featured-article {
  grid-column: span 8;
  grid-row: span 3;
}

.sidebar-item {
  grid-column: span 4;
}

.small-article {
  grid-column: span 6;
  grid-row: span 2;
}

2. 命名网格线和区域

.app-layout {
  display: grid;
  grid-template-columns: [sidebar-start] 250px [sidebar-end main-start] 1fr [main-end];
  grid-template-rows: [header-start] auto [header-end content-start] 1fr [content-end footer-start] auto [footer-end];
  grid-template-areas:
    "sidebar header"
    "sidebar main"
    "sidebar footer";
  min-height: 100vh;
}

.header {
  grid-area: header;
}

.sidebar {
  grid-area: sidebar;
}

.main {
  grid-area: main;
}

.footer {
  grid-area: footer;
}

CSS 自定义属性(CSS Variables)

1. 主题系统

/* 定义主题变量 */
:root {
  /* 颜色系统 */
  --color-primary-h: 220;
  --color-primary-s: 90%;
  --color-primary-l: 56%;
  --color-primary: hsl(var(--color-primary-h), var(--color-primary-s), var(--color-primary-l));
  
  /* 颜色变体 */
  --color-primary-light: hsl(var(--color-primary-h), var(--color-primary-s), calc(var(--color-primary-l) + 20%));
  --color-primary-dark: hsl(var(--color-primary-h), var(--color-primary-s), calc(var(--color-primary-l) - 20%));
  
  /* 间距系统 */
  --space-unit: 1rem;
  --space-xxs: calc(0.25 * var(--space-unit));
  --space-xs: calc(0.5 * var(--space-unit));
  --space-sm: calc(0.75 * var(--space-unit));
  --space-md: calc(1 * var(--space-unit));
  --space-lg: calc(1.5 * var(--space-unit));
  --space-xl: calc(2 * var(--space-unit));
  --space-xxl: calc(3 * var(--space-unit));
  
  /* 字体系统 */
  --font-size-base: clamp(1rem, 0.95rem + 0.25vw, 1.25rem);
  --font-size-sm: calc(var(--font-size-base) * 0.875);
  --font-size-lg: calc(var(--font-size-base) * 1.25);
  --font-size-xl: calc(var(--font-size-base) * 1.5);
}

/* 暗色主题 */
[data-theme="dark"] {
  --color-primary-l: 66%;
  --color-background: hsl(220, 20%, 10%);
  --color-text: hsl(220, 10%, 90%);
}

/* 使用变量 */
.button {
  background-color: var(--color-primary);
  color: white;
  padding: var(--space-sm) var(--space-md);
  font-size: var(--font-size-base);
  transition: all 0.3s ease;
}

.button:hover {
  background-color: var(--color-primary-dark);
  transform: translateY(-2px);
}

2. 动态计算

/* 响应式字体大小 */
.fluid-text {
  --min-font-size: 1rem;
  --max-font-size: 2rem;
  --min-viewport: 320px;
  --max-viewport: 1200px;
  
  font-size: clamp(
    var(--min-font-size),
    calc(var(--min-font-size) + (var(--max-font-size) - var(--min-font-size)) * ((100vw - var(--min-viewport)) / (var(--max-viewport) - var(--min-viewport)))),
    var(--max-font-size)
  );
}

/* 动态间距 */
.dynamic-padding {
  --padding-ratio: 0.1;
  padding: calc(var(--padding-ratio) * 100vw);
}

层叠层(Cascade Layers)

CSS 层叠层提供了更好的样式组织和优先级控制:

/* 定义层的顺序 */
@layer reset, base, components, utilities;

/* Reset 层 */
@layer reset {
  *,
  *::before,
  *::after {
    box-sizing: border-box;
    margin: 0;
    padding: 0;
  }
}

/* Base 层 */
@layer base {
  body {
    font-family: system-ui, sans-serif;
    line-height: 1.5;
    color: var(--color-text);
  }
  
  h1, h2, h3 {
    line-height: 1.2;
    margin-block: var(--space-md);
  }
}

/* Components 层 */
@layer components {
  .card {
    background: white;
    border-radius: 8px;
    padding: var(--space-lg);
    box-shadow: 0 2px 8px rgba(0, 0, 0, 0.1);
  }
  
  .button {
    display: inline-flex;
    align-items: center;
    justify-content: center;
    padding: var(--space-sm) var(--space-md);
    border: none;
    border-radius: 4px;
    cursor: pointer;
  }
}

/* Utilities 层 */
@layer utilities {
  .text-center { text-align: center; }
  .mt-1 { margin-top: var(--space-xs); }
  .mt-2 { margin-top: var(--space-sm); }
  .mt-3 { margin-top: var(--space-md); }
}

/* 未分层的样式具有最高优先级 */
.special-button {
  background: linear-gradient(45deg, #ff6b6b, #4ecdc4);
}

现代选择器

1. :has() 选择器

/* 父元素选择器 */
.card:has(.card-image) {
  display: grid;
  grid-template-columns: 200px 1fr;
}

/* 表单验证状态 */
.form-group:has(input:invalid) {
  border-color: red;
}

.form-group:has(input:valid) {
  border-color: green;
}

/* 条件样式 */
article:has(> img) {
  /* 包含图片的文章 */
  padding-top: 0;
}

/* 组合使用 */
.nav:has(.nav-item:hover) .nav-item:not(:hover) {
  opacity: 0.5;
}

2. :is() 和 :where() 选择器

/* 使用 :is() 简化选择器 */
:is(h1, h2, h3, h4, h5, h6) {
  font-family: var(--font-heading);
  font-weight: 700;
}

:is(.card, .box, .panel):hover {
  transform: translateY(-2px);
  box-shadow: 0 4px 12px rgba(0, 0, 0, 0.1);
}

/* :where() 具有 0 特异性 */
:where(ul, ol) {
  list-style: none;
  padding-left: 0;
}

/* 可以被轻松覆盖 */
.custom-list {
  list-style: disc;
  padding-left: 2rem;
}

高级动画技术

1. @property 规则

/* 定义自定义属性以实现渐变动画 */
@property --gradient-angle {
  syntax: '<angle>';
  inherits: false;
  initial-value: 0deg;
}

.gradient-border {
  --gradient-angle: 0deg;
  border: 2px solid;
  border-image: linear-gradient(
    var(--gradient-angle),
    #ff6b6b,
    #4ecdc4,
    #45b7d1
  ) 1;
  animation: rotate-gradient 3s linear infinite;
}

@keyframes rotate-gradient {
  to {
    --gradient-angle: 360deg;
  }
}

2. 滚动驱动动画

/* 滚动进度指示器 */
.progress-bar {
  position: fixed;
  top: 0;
  left: 0;
  width: 100%;
  height: 4px;
  background: linear-gradient(to right, var(--color-primary) 0%, transparent 0%);
  animation: scroll-progress linear;
  animation-timeline: scroll();
}

@keyframes scroll-progress {
  to {
    background: linear-gradient(to right, var(--color-primary) 100%, transparent 0%);
  }
}

/* 视差效果 */
.parallax-element {
  animation: parallax linear;
  animation-timeline: scroll();
}

@keyframes parallax {
  from {
    transform: translateY(0);
  }
  to {
    transform: translateY(-100px);
  }
}

实用技巧集锦

1. 现代居中方法

/* Grid 居中 */
.center-grid {
  display: grid;
  place-items: center;
}

/* Flex 居中 */
.center-flex {
  display: flex;
  align-items: center;
  justify-content: center;
}

/* 绝对定位居中 */
.center-absolute {
  position: absolute;
  inset: 0;
  margin: auto;
}

2. 响应式文字

/* 流体排版 */
.fluid-type {
  font-size: clamp(1rem, 4vw, 2rem);
  line-height: calc(1em + 0.5rem);
}

/* 响应式标题 */
h1 {
  font-size: clamp(2rem, 5vw + 1rem, 4rem);
}

3. 现代滚动效果

/* 平滑滚动 */
html {
  scroll-behavior: smooth;
}

/* 滚动吸附 */
.scroll-container {
  scroll-snap-type: x mandatory;
  overflow-x: auto;
}

.scroll-item {
  scroll-snap-align: center;
}

/* 滚动边距 */
section {
  scroll-margin-top: 5rem; /* 考虑固定头部 */
}

总结

现代 CSS 提供了强大的工具来创建复杂、响应式和高性能的用户界面。通过合理使用这些新特性,我们可以:

  1. 减少 JavaScript 依赖:很多之前需要 JS 的功能现在可以用纯 CSS 实现
  2. 提高性能:CSS 解决方案通常比 JavaScript 更高效
  3. 改善可维护性:更清晰的代码组织和更少的黑客技巧
  4. 增强用户体验:更流畅的动画和更好的响应式设计

继续探索和实践这些技术,让 CSS 成为你创建优秀网页体验的强大工具!